ارزیابی چگونگی توسعه کشاورزی در ایران

چکیده:

با توجه به ضرورت و اهمیت روزافزون به كار گیری صحیح دستاورهای نوین علمی و فنی در فرایند توسعه كشاورزی این پرسش مطرح است كه ترویج به عنوان عامل اصلی اشاعه نوآوریهای علمی و فنی چه نقشی درتوسعه كشاورزی ایران ایفا كرده است؟ برای پاسخ به این پرسش ضمن مرور منابع و با توجه به دیدگاه نظامهای پیچیده، چارچوب مفهومی جامعی تنظیم گردید و در قالب آن توسعه كشاورزی به عنوان تابعی از عملكرد نظام كشاورزی و عناصر درونی آن از جمله ترویج مورد توجه قرار گرفت.

به منظور تعیین سهم ترویج در توسعه كشاورزی علاوه بر اعمال روش شبه آزمایش و كنترل میدانی عوامل غیر آزمایشی تكنیكهای پیشرفته كنترل آماری نیز مورد استفاده قرار گرفت. پس از انتخاب نمونه ها، در سطح ملی و گردآوری داده ها و تحلیل آنها این نتایج به دست آمده كه توسعه كشاورزی تابعی از شرایط وعوامل عدیده ای است كه یكی از موثرترین آنها ترویج كشاورزی است. ترویج از طریق ارتقاء سطح دانش و مهارتهای كشاورزان درتوسعه كشاورزی موثر است. ولی میزان این تاثیر به عوامل دیگری بستگی دارد كه در چارچوب مفهومی این پژوهش تحت عنوان عوامل كنترل مطرح شده‌اند. عوامل كنترل اعم از آنكه عوامل درون بخشی ترویج و نظام كشاورزی باشند یا عوامل اجتماعی و طبیعی،در افزایش میزان اثر بخشی ترویج در توسعه كشاورزی موثرند. بنابراین در فرایند توسعه ترویج و توسعه كشاورزی توجه به مجموعه این عوامل ضروری است.