توضیحات

دانلود پایان نامه رشته زمین شناسی

زمین شناسی منطقه زاگرس با رویکردی به نواحی خوزستان و تاکید بر فروافتادگی دزفول

مقدمه:

سلسله جبال زاگرس به عنوان بخشی از کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا، از کوهستان‌های توروس در جنوب شرق ترکیه آغاز شده و تا گسل میناب در نزدیکی تنگه هرمز به طول 1600 امتداد یافته است. عرض این حوضه به حدود 200 تا 250 کیلومتر می‌رسد و از برخورد صفحه قاره‌ای عربستان در جنوب غرب با ایران مرکزی در شمال شرق و حرکات فشاری بعدی آنها به وجود آمده است.تاریخچه زمین‌شناسی این کمربند نسبتاً ساده است به طوریکه رسوبگذاری تقریباً کاملی از پروتروزوییک تاپلیوسن در آن ادامه داشته است. سیستم رسوبگذاری در حوضه رسوبی زاگرس در پالئوزوییک به صورت پلتفورم و از تریاس میانی تا ائوسن به صورت میوژئو سنکلینال تفسیر شده است (اشتوکلین، 1968) و فاز کوهزایی همراه با رسوب کنگلومرا در این حوضه در زمان پلیو- پلیستوسن به وقوع پیوسته است.

در زاگرس مرتفع، رسوبگذاری کم و بیش پیوسته‌ای از تریاس تاپلیوسن- پلیستوسن حاکم بوده است. پیوستگی‌های هم شیب محلی در آپتین فوقانی- سنومانین، تورونین، کرتاسه و ائوسن ظاهر می‌شود دگرشیبی اصلی نیز که در اثر چین‌خوردگی میوسن- پلیوسن به وجود آمده است، بالای گروه فارس قرار دارد.گنگلومرای بختیاری بالای سطح دگرشیب بر روی گروه فارس نهشته شده است که نشان دهنده مرحله پایانی پر شدن حوضه رسوبی است.

تکتونیک مزوزوییک (کیمیرین پیشین)، سنگ‌های پلتفورم و غیرپلتفورم را که امروزه در بخش شمال شرق ‌تر است اصلی زاگرس قرار دارد (در کمربند ساختمانی سنندج- سیرجان) تغییر شکل داده و در بعضی قسمت‌ها کمی دگرگون ساخته است این در حالی است که بخش شمال شرق پلتفورم عربستان، فقط کمی تغییر شکل یافته است.همچنین سنگ‌های پلتفورم جنوب غرب ‌تر است اصلی زاگرس با ته نشست‌های ضخیم فلات قاره و شیب قاره پوشیده شده است.این رسوبات ضخیم‌، به طور عمده سنگ‌های رسوبی دریایی کم‌عمق به سن مزوزوییک و تر شیری است. در کمربند چین خورده فعال زاگرس، این رسوبات همراه با سنگ‌های زیرین خود از نوع پلتفورم تقریباً تاپلیوس، بدون تغییر شکل باقی مانده است. در ضمن تعداد زیادی گنبدهای بزرگ نمک هرمز که بعضی از آنها هنوز نیز فعال است، در کمربند زاگرس به سطح رسیده است(1974Falcon، 1968 Stokin ).

رسوبات زاگرس که حاشیه صفحه عربستان را می‌پوشاند، در طی فاز کوهزایی اصلی زاگرس که از کرتاسه پیشین آغاز شده، چین خورده است. این ساختمان‌ها معمولاً امتدادهای شمال غرب- جنوب شرق دارند اما در منتهی‌الیه جنوب شرقی زاگرس (استان فارس) راستای محوری چین‌ها به تدریج به سمت شرق متمایل می‌‌شود.دربارة سازوکار و زمان چین خوردگی‌ها اتفاق نظر وجود ندارد اشتوکلین (1968) هیتز و مک کوییلن (1974) بر این باورند که حرکات اصلی مربوط به چین خوردگی زاگرس در اواخر میوسن پایانی و پلیوسن آغازین، یعنی مدتها پس از یکی شدن مجدد لبه‌ ورقه‌های زاگرس و ایران مرکزی صورت گرفته است ولی شواهد ساختاری و چینه‌نگاری گویای آن است که چین خوردگی زاگرس، از کرتاسه پسین آغاز شده ولی در زمان بلیوسن به بیشترین اندازة خود رسیده است که حاصل آن کاهش پهنای اولیة زاگرس به اندازة 20% است(4% در فروافتادگی دزفول و 16% یا کمی بیشتر در زاگرس چین خورده، جمالی، 1370). لازم به ذکر است که به دلیل تداوم حرکت پوسته قاره‌ای عربستان، چین خوردگی زاگرس ادامه دارد جایجایی افقی امروزی در حدود 5/3 تا 8/4 سانتیمتر و حرکتهای قائم بیش از 2 میلیمتر در سال برآورد می‌شود.

کلمات کلیدی:

فروافتادگی دزفول

چینه شناسی زاگرس